سوره عصر آیه 2

چگونگی استفاده از وقت

چگونگی استفاده بهینه از وقت به این است که انسان با برنامه ریزی صحیح، کارهای مثبت خود را بین ساعات شبانه روز تقسیم کند، و هر ساعت یا هر چند ساعت را برای انجام کاری قرار داده، و به این برنامه و نظم ادامه دهد، به گونه ای که اگر روزی در نظم و برنامه اش خللی وارد شد احساس چالش و کمبود نموده و به جبران آن بپردازد
 مثلاً در امور معنوی و خودسازی، چنان که علمای اخلاق گفته اند وقتی که صبح فرا رسید تا شب هنگام خواب پنج مرحله را با ترتیب بپیماید که عبارتند از
مشارطه
 مراقبه
 محاسبه
 معاتبه
مکافئه
 یعنی در مرحله نخست (مشارطه) با خدا و خود شرط و عهد کند که گناه نکند و دچار لغزش نگردد
در مرحله دوم (مراقبه) ، مراقب و متوجه باشد که به عهد خود وفا نماید، و با مراقبت و نگهبانی جدّی به ترک گناه ادامه دهد، و با اراده نیرومند از ورود گناه بر زندگیش جلوگیری نماید
در مرحله سوم(محاسبه)  در پایان کار، خود را محاسبه کند، و اعمال و گفتارش راحساب رسی نماید، و با کنترل دقیق ریز و درشت کارهای خود را تجزیه و تحلیل نماید
در مرحله چهارم(معاتبه) هرگاه دریافت که در حساب رسی خود دچار گناه و لغزشی شده است توبه کند، و با سرزنش خود، نفس سرکش خویش را رام کند
 در مرحله پنجم(مکافئه) توجه داشته باشد که گناه موجب چالش شده، با انجام کارهای نیک آن را جبران نماید، و خلأ به وجود آمده را پُر کند.