سوره انعام آیه 116
همه ما این جملات را شنیده ایم
وقتی همه دزدی می کنند چرا من نکنم؟
در جایی که همه گرگند باید گرگ شوی
خواهی نشوی رسوا هم رنگ جماعت شو
آیا این استدلال که چون همه به یک سمت میروند من هم باید پیرو اکثریت باشم،استدلال درستی است؟
اجازه بدهید به قرآن رجوع کنیم تا جواب سوالمان را پیدا کنیم
آیه در تصویر در مکه نازل شد و در آن زمان مسلمانان شدیدا در اقلیت بودند، گاهى اقلیت آنها و اکثریت قاطع بت پرستان و مخالفان اسلام، ممکن بود این توهم را براى بعضى ایجاد کند که اگر آئین آنها باطل و بى اساس است چرا اینهمه پیرو دارند و اگر ما بر حقیم چرا اینقدر کم هستیم؟!
در این آیه براى دفع این توهم که به دنبال ذکر حقانیت قرآن در آیات قبل ممکن است پیدا شود، پیامبر خود را مخاطب ساخته، مىگوید:" اگر از اکثر مردمى که در روى زمین هستند پیروى کنى ترا از راه حق گمراه و منحرف خواهند ساخت
وَ إِنْ تُطِعْ أَکْثَرَ مَنْ فِی الْأَرْضِ یُضِلُّوکَ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ
در جمله بعد دلیل این موضوع را بیان مىکند و مىگوید: علت آن این است که آنها بر اساس منطق و فکر صحیح کار نمىکنند، راهنماى آنها یک مشت گمانهاى آلوده به هوى و هوس و یک مشت دروغ و فریب و تخمین است
إِنْ یَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَ إِنْ هُمْ إِلَّا یَخْرُصُونَ
از آنجا که مفهوم آیه قبل این است که اکثریت به تنهایى نمىتواند راه حق را نشان دهد نتیجه آن، این مىشود، که راه حق را تنها باید از خداوند گرفت هر چند طرفداران راه حق در اقلیت بوده باشند
لذا در آیه دوم دلیل این موضوع را روشن مىسازد که
پروردگارت که از همه چیز با خبر و آگاه است و در علم بىپایان او کمترین اشتباه راه ندارد، بهتر مىداند راه ضلالت و هدایت کدام است و گمراهان و هدایت یافتگان را بهتر مىشناسد
إِنَّ رَبَّکَ هُوَ أَعْلَمُ مَنْ یَضِلُّ عَنْ سَبِیلِهِ وَ هُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِینَ
