خداوند در سوره آل عمران می فرماید: فَإِذا
عَزَمْتَ فَتَوَکَّلْ عَلَی اللّهِ
ای پیغمبر! همین که عزم کردی و تصمیم گرفتی،
به خدا اعتماد کن و کار خود را دنبال کن
قرآن نشستن و دست روی دست گذاشتن را نهی می کند و می فرماید کار خود را بکن و به خدا
توکل کن. همان اندازه که به هنگام مشورت باید، نرمش و انعطاف به خرج داد، در زمان اتخاذ
تصمیم نهایى باید قاطع بود. بنابر این پس از برگزارى مشاوره و روشن شدن نتیجه مشورت،
باید هر گونه تردید و دو دلى و آرای پراکنده را کنار زد و با قاطعیت تصمیم گرفت و
سپس عمل کرد و هیمنطور فراموش نکنیم که توکل اصلی‌ترین ستون زندگیست
توکل یعنی اینکه اعتقاد پیدا کنیم بندگان خدا هیچ اثری در زندگی ما ندارند!
فیض کاشانی در کتاب محجه البیضاء، برای صفت «توکل» سه درجه بیان می‌کند:
اول اینکه حال او در حق خدا و اعتماد به او مثل حال کسی است که خدا وکیل او باشد و این ضعیف‌ترین درجات توکل است و یعنی ممکن است کسی وکیل بگیرد تا کارهایش را انجام دهد ولی اعتماد کاملی نداشته باشد و بعضا خودش در کارها ورود پیدا کند
دوم اینکه حال او با خدا مثل حال طفل باشد با مادر خود؛ زیرا او جز مادر نمی‌شناسد و به سوی غیر او اعتماد ندارد. چون او را ببینید در هر حال به دامن او می‌آویزد و اگر حاضر نباشد چون مشکلی برایش پیش بیاید اول چیزی که بر زبان می‌آورد، «ای مادر» است، امام این کامل ترین درجه نیست چون ممکن است مادر صلاح کودک را در نخوردن فلان غذا بداند ولی کودک لج کند و بخورد.
سوم اینکه آدمی در نزد خدا مانند میت در نزد غسّال باشد؛ یعنی
خود را در پیش قدرت حقّ، میت ببیند و جمیع حرکات و سکنات خود را از قدرت ازلیه بداند
و این بالاترین درجات است
یعنی بعد از تصمیم و شروع و انجام به وظیفه خود توکل به خدایش بدین صورت باشد که
گویی میتی است در نزد غسال و هیچ اراده ای ندارد، یعنی در دل خود می‌گوییم خدایا
هرچه صلاحمان است تو آن را برایمان رقم بزن
از همین قسم است توکل حضرت ابراهیم خلیل الرحمن وقتی که او را در منجنیق در آتش قرار دادند و حضرت روح الامین به او گفت: آیا حاجتی داری؟ گفت: « علم خدا به حال من، کفایت سؤال مرا می‌کند»
