در مورد جمع آوری اموال، انسان ها به سه دسته تقسیم می شوند:
دسته اول کسانی هستند که اصلا دوست ندارند مال جمع آوری کنند، و از دنیا و اموال آن به مقداری که گرسنگی [و نیاز] آنها برطرف شود و پوششی برای خود داشته باشند اکتفا میکنند. سرانجام چنین کسانی چنین ترسیم شده است: «فاولئک الآمنون الذین لاخوف علیهم ولا هم یحزنون» یعنی آنها مومنانی هستند که پاداششان محفوظ است و در جوار حضرت حق ونسبت به پاداش خویش هیچ ترس و غمی ندارند.
دسته دوم کسانی هستند که جمع آوری مال و ثروت را دوست دارند، ولی فقط به دنبال جمع اموال از راه حلال هستند، و هیچگاه به سوی حرام دست درازی نمی کنند؛ و از سرمایه خود در راه خیر استفاده می کنند. سرانجام این گروه چنین ترسیم شده است: «فاولئک الذین إن نوقشوا عذبوا و إن عفی عنهم سلموا» یعنی اگر در این راه مرتکب اشتباه و خطایی شده باشند، چه در اموال و چه درمصرف آنها، عذاب می شوند، و اگر بخشیده شوند در امان هستند. به عبارت دیگر اگرچه اموال آنها از راه حلال بوده ولی حسابرسی دقیق و سختی دارند.
گروه سوم کسانی هستند که مال اندوزی می کنند و فرقی بین حلال و حرام نمی گذارند. اگر انفاق کنند از روی اسراف است و اگر امساک کنند از روی بخل و خساست.
سرانجام اینها توسط معصوم(علیه السلام) چنین ترسیم شده است: "فأولئک الذین ملکت الدنیا زمام قلوبهم حتی أوردتهم النار بذنوبهم" یعنی دنیا قلب و دل اینها را تسخیر کرده، و سرانجام به خاطر گناهانشان وارد جهنم می شوند.
نمی توان گفت اسلام در برابر مال و ثروت موضع منفی دارد و با آن صد در صد مخالف است.قرآن مجید در آیة 180سورة بقره از«مال» به«خیر» تعبیرکرده است.
در حدیثی از امام باقر(ع) می خوانیم:«نعم العون الدنیا علی طلب الآخرهْْ؛ دنیا (مال) کمک خوبی برای رسیدن به آخرت است»
یکی از یاران امام صادق(ع) به آن حضرت گفت : چکار کنم من دنیا را دوست دارم و به آن علاقه مندم! می ترسم دنیا پرست باشم. امام (ع) فرمود:«با ثروت دنیا چه می خواهی انجام دهی؟» گفت: هزینة خود و خانواده ام را تهیه کنم و به خویشاوندان کمک کنم. در راه خدا انفاق کنم و حج و عمره به جا آورم. امام (ع) فرمود:«لیس هذا طلب الدنیا هذا طلب الآخرهْ؛ این دنیا طلبی نیست ، بلکه طلب آخرت است».
